កវី

ជាតិកវី ស្តីពាក្យតិច ល្បិចផ្កប់ក្នុង ពាក្យកាច់កុង ផុងគំនិត គិតមិនយល់

ប្រើកំណាព្យ ឆាបឆួលចិត្ត មិត្រនិម្មល ឱយអំពល់ វល់វិលវង់ ជង់ស្មារតី។

ទឹកភ្នែកផ្តិត ចិត្តជាប់ដៃ ច្នៃសរសេរ ព័ចន៍ពាក្យស្មេរ រេពាក្យចួន សួនសមន័យ

ផ្សំវិភាគ ច្រៀកយកខ្លឹម ផ្ទឹមជ្រើសស្តី ពាក្យកវី ខ្លីខ្លឹមខ្លួន ស្ងួនអារម្ម។

ភ្នែកគយគន់ មុនសរសេរ រេគំនិត ស្តីការណ៏ពិត ប្រិតប្រឹងព្រៀង មៀងមើលផ្សំ

ចួនរិះគន់ ធ្ងន់ស្រាលគេ ជេរចំំៗ ស្អប់ដៀលច្រំ ក្រំស្អុយឈ្មោះ ព្រោះតែដៃ។

ចួនដាក់គូទ ជូតធូលី ទីកខ្វក់ ទោះអាក្រក់ បក់មិនប៉ើង ឡើងកើនក្រៃ

ស៊ូប្រលាក់ ចាក់ទឹកលាង រៀងរាល់ថ្ងៃ តាមវិស័យ ប្រៃមានសាប បាបមានបុណ្យ។

លុះក្យ័យកាយ ឆ្ងាយជីវិត ពិតសល់ពាក្យ បទវិភាគ កៀកពិសោធន៏ ចោទកែកុន

គ្មានអ្នកយល់ គល់ឫសស្នូល ចូលដាបដុន រស់ជីពជន្ម ធ្ងន់ជាងស្លាប់

ចាប់ជាតិថ្មី៕—S. TAY, Fri, 24/06/11

Vision

Translated from Khmer by Sovannarun TAY and Makara LY

This woodcut from Descartes' 1644 Principles of Philosophy diagrams Descartes' theory of vision and its interaction with the pineal gland. Descartes believed that light rays impressed subtle particles into the eyes. The image was then transmitted to the pineal gland, which served as the nexus between mind and body. In this sketch the external stimulus is translated into an act of will (pointing) by the pineal gland.

1. Equally, eyes are naturally formed to be the witness of mind as an advisor, rather than other senses.  
2. Counting on eyes, human can figure out the truth on his way which he is in need of whether traveling or not.
3. On the contrary, without rational vision, it will end up with faults. Upon contemplating things in uncertain status quo, be careful with remaining in both darkness and lightness.
4. The stronger or dimmer, the harder. It is feasible for the middle of both. 
5. Sharp eyes are able to estimate the distinction between plenty of different things or plenty of similar things.
6. To look away from a distance, if abundant or sparse, eyes are unable to see clearly; and eyes constantly neglect the near one.
7. Like ludicrous eyewitness, the eyes of nincompoop are eyes for eyes, to wit, to believe in what they see without judicious approach. Such ridiculous eyes are considered as blind.
8. The eyes of intellectual calculate on not only the eyes but other eyes with the precise evident and realistic rationalizing. Such erudite eyes surpass natural eyes.